Khái niệm cơ bản về cổ tức
Theo Luật doanh nghiệp 2020 quy định: Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác. Đây là phần thưởng cho các nhà đầu tư, thể hiện lợi nhuận mà doanh nghiệp đạt được sau khi trừ đi các chi phí và nghĩa vụ tài chính.
Các hình thức chi trả cổ tức
Việc chi trả cổ tức có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, phụ thuộc vào quyết định của Hội đồng quản trị trong doanh nghiệp. Dưới đây là hai hình thức chi trả cổ tức thường được phần lớn các doanh nghiệp áp dụng.
- Chi trả bằng tiền mặt: cổ tức được chi trả bằng Đồng Việt Nam thông qua các phương thức thanh toán được quy định. Tỷ lệ cổ tức được tính trên mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu, không dựa trên giá thị trường. Ví dụ vào ngày 18/03/2024 trong Cuộc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên, CTCP Sữa Việt Nam công bố quyết định chi trả cổ tức bằng tiền mặt với tỷ lệ 9%. Nghĩa là, nhà đầu tư sẽ nhận được 900 đồng trên mỗi cổ phiếu VNM.
- Chi trả bằng cổ phiếu: doanh nghiệp sẽ thực hiện phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông nhằm mục đích trả cổ tức. Việc phát hành cổ tức bằng cổ phiếu sẽ không làm thay đổi vốn chủ sở hữu và tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu. Doanh nghiệp không cần thực hiện các thủ tục phát hành hay chào bán mới nhưng vốn điều lệ sẽ được điều chỉnh tăng tương ứng với tổng mệnh giá cổ phiếu trả cổ tức trong vòng 10 ngày từ khi hoàn thành thanh toán.
Ưu điểm và nhược điểm của các hình thức chi trả cổ tức
Mỗi hình thức nhận cổ tức đều có những ưu và nhược điểm riêng, điều này ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của các nhà đầu tư.
- Cổ tức bằng tiền mặt: Ưu điểm lớn nhất là cổ đông nhận được tiền mặt trực tiếp, mang lại cảm giác an toàn và ổn định. Điều này cũng phản ánh tình hình tài chính lành mạnh và minh bạch của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhà đầu tư sẽ phải chịu thuế thu nhập cá nhân 5% trên khoản cổ tức này. Ngoài ra, việc chi trả bằng tiền mặt cũng làm giảm lượng tiền mặt lưu trữ trong doanh nghiệp, có thể dẫn đến khó khăn về thanh khoản khi doanh nghiệp cần mở rộng hoạt động kinh doanh.
- Cổ tức bằng cổ phiếu: Khi trả bằng cổ phiếu, doanh nghiệp có thể giữ lại tiền để tái đầu tư hoặc khắc phục khó khăn tài chính. Hình thức này cũng giúp tăng tính thanh khoản của cổ phiếu trên thị trường. Tuy nhiên, nhà đầu tư không nhận được cổ phiếu ngay lập tức và điều này có thể khiến một số nhà đầu tư cảm thấy không yên tâm. Họ không có một khoản tiền cố định và cụ thể trong tay vì cũng sẽ không chắc chắn về giá trị của cổ phiếu mà mình được nhận sẽ tăng hay giảm trong tương lai. Bên cạnh đó, việc chờ đợi từ 2-3 tháng mới có thể giao dịch cổ phiếu cũng khiến nhiều người đắn đo khi lựa chọn hình thức này.
Quy trình nhận cổ tức
Quy trình nhận cổ tức là một chuỗi các bước mà nhà đầu tư cần thực hiện để đảm bảo quyền lợi nhận cổ tức của mình. Lưu ý, với việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu, nhà đầu tư cần chú ý đến một số mốc thời gian quan trọng, đặc biệt là ngày giao dịch không hưởng quyền. Dưới đây là các bước cơ bản trong quy trình nhận cổ tức:
1️⃣ Bước 1: Xác định ngày công bố và các mốc thời gian quan trọng
- Ngày công bố cổ tức: Đây là ngày mà Hội đồng quản trị doanh nghiệp thông báo về việc chi trả cổ tức; bao gồm thông tin về loại cổ tức, tỷ lệ chi trả, và các mốc thời gian quan trọng khác.
- Ngày giao dịch không hưởng quyền: Đây là ngày quan trọng nhất mà nhà đầu tư cần lưu ý. Nếu nhà đầu tư mua cổ phiếu vào ngày này, họ sẽ không được hưởng cổ tức đã công bố. Ngược lại, những nhà đầu tư bán cổ phiếu vào ngày này vẫn sẽ nhận được cổ tức, vì họ đã sở hữu cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền.
- Ngày đăng ký cuối cùng: Đây là ngày mà doanh nghiệp xác định danh sách cổ đông đủ điều kiện nhận cổ tức; chỉ những cổ đông có tên trong danh sách vào ngày này mới được nhận cổ tức.
2️⃣ Bước 2: Xác nhận quyền nhận cổ tức. Nhà đầu tư cần đảm bảo rằng họ sở hữu cổ phiếu vào thời điểm trước ngày giao dịch không hưởng quyền để có tên trong danh sách cổ đông nhận cổ tức. Việc này đảm bảo quyền nhận cổ tức, dù là bằng tiền mặt hay cổ phiếu.
3️⃣ Bước 3: Xử lý thủ tục nhận cổ tức Đối với cổ tức bằng tiền mặt: Nhà đầu tư sẽ nhận được khoản cổ tức chuyển thẳng vào tài khoản chứng khoán hoặc tài khoản ngân hàng mà họ đã đăng ký. Việc này thường diễn ra trong vòng một vài tuần sau ngày đăng ký cuối cùng. Đối với cổ tức bằng cổ phiếu: Doanh nghiệp sẽ phát hành thêm cổ phiếu và chuyển vào tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư. Quá trình này có thể kéo dài từ 2-3 tháng, sau đó cổ phiếu mới sẽ được niêm yết và giao dịch trên thị trường chứng khoán. Trong thời gian chờ đợi này, nhà đầu tư không thể bán số cổ phiếu được chia và phải đợi đến khi cổ phiếu chính thức được giao dịch.
4️⃣ Bước 4: Kiểm tra lại tài khoản và theo dõi biến động cổ phiếu
Sau khi nhận cổ tức, nhà đầu tư nên kiểm tra lại tài khoản chứng khoán để đảm bảo rằng số tiền hoặc số lượng cổ phiếu đã được cập nhật chính xác. Đối với cổ tức bằng cổ phiếu, cần theo dõi giá trị cổ phiếu sau khi phát hành thêm, vì giá cổ phiếu có thể bị điều chỉnh giảm do hiệu ứng pha loãng. Hiểu rõ về cổ tức, quy trình nhận cổ tức và nắm bắt các mốc thời gian quan trọng sẽ giúp nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận và đưa ra các quyết định đầu tư thông minh, góp phần vào sự thành công dài hạn trên thị trường chứng khoán.
Kết luận:
Hiểu rõ về cổ tức, quy trình nhận cổ tức và nắm bắt các mốc thời gian quan trọng sẽ giúp nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận và đưa ra các quyết định đầu tư thông minh cùng với đó góp phần vào sự thành công dài hạn trên thị trường chứng khoán.
