VPS | Tổng quan về thị trường vốn

Nhiều nhà đầu tư vẫn chưa thực sự hiểu khái niệm về thị trường vốn cũng như hiểu được thị trường vốn Việt Nam hiện nay có những đặc điểm, cơ hội và thách thức gì? Nội dung bài viết dưới đây sẽ khái quát một số nét chính về thị trường vốn tại Việt Nam.

Khái niệm cơ bản về thị trường vốn

Thị trường vốn được hiểu là thị trường cung cấp vốn đầu tư trung dài hạn cho các chủ thể cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, chính phủ trong nền kinh tế. Thị trường vốn là một bộ phận của thị trường tài chính, có chức năng cung ứng vốn đầu tư ngắn, trung và dài hạn cho nền kinh tế thông qua sự sắp xếp theo thể chế để vay và cho vay tiền với những điều kiện và thời hạn khác nhau.

Nhìn chung, thị trường vốn là một trong những bộ phận chủ yếu của lĩnh vực tài chính. Thông qua sự sắp xếp theo từng cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp để vay và cho vay tiền với những điều kiện và thời hạn khác nhau, chúng có chức năng cung ứng vốn đầu tư dài hạn cho nền kinh tế.

Thị trường vốn Việt Nam đã ra đời và phát triển mạnh kể từ khi thị trường chứng khoán đi vào hoạt động từ những năm 2000, thị trường vốn đã có sự dịch chuyển cơ cấu, đi từ các tổ chức tín dụng, ngân hàng sang thị trường chứng khoán. Từ quá trình đẩy mạnh hoạt động cổ phần hóa, số lượng các công ty đại chúng càng trở nên nhiều hơn, nhu cầu vay và cho vay kết nối giữa các thực thể, tổ chức, cá nhân cũng như tổ chức trong nước và ngoài nước ngày càng phát triển mạnh mẽ. 

Sự phát triển mạnh của thị trường cổ phiếu và thị trường trái phiếu doanh nghiệp giai đoạn 2005 – 2020 đã khiến thị trường vốn Việt Nam trở nên hấp dẫn và quan trọng hơn bao giờ hết. Số lượng các doanh nghiệp niêm yết gia tăng. Nhiều doanh nghiệp niêm yết thành công trên sàn giao dịch HSX, HNX và UPCOM. Số lượng thương vụ phát hành trái phiếu riêng lẻ và phát hành ra công chúng tăng mạnh giai đoạn 2015 – 2019. Người dân và các nhà đầu tư đã và đang tin tưởng hơn về hoạt động huy động vốn, đầu tư; hiểu rõ hơn về các công cụ, sản phẩm tài chính trên thị trường. Thị trường chứng khoán hiện nay đã thực sự trở thành một kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế Việt Nam. Hơn thế nữa, thị trường chứng khoán còn có cơ cấu ngày càng vững chắc, hoàn thiện.

Những thách thức của thị trường vốn Việt Nam

Thị trường vốn, thị trường tài chính, thị trường chứng khoán Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển còn nhiều điểm sơ khai, các công cụ tài chính, sản phẩm mới còn hạn chế ở một số sản phẩm như cổ phiếu, trái phiếu, hợp đồng tương lai chỉ số VN30 mà chưa có những sản phẩm như quyền chọn, thị trường thế chấp chưa phát triển.

Rõ ràng với quy mô nhỏ, ít loại hình sản phẩm, thị trường vốn Việt Nam vẫn chưa có tên trên bản đồ, vị thế thấp trong nhóm các thị trường mới nổi Châu Á – Thái Bình Dương cũng như trên thế giới.

Ngoài ra, thị trường vốn sơ cấp của Việt Nam mang tính phát sinh rủi ro cao, sở hữu rất ít lựa chọn đáng tin cậy, chưa nhiều sản phẩm phù hợp với nhu cầu của nhà đầu tư.

Cho dù số lượng nhà đầu tư ngày càng gia tăng đặc biệt tăng mạnh giai đoạn 2020 – 2022 nhưng vẫn còn nhiều nhà đầu tư giữ thói quen đầu tư lớn các tài sản như vàng, bất động sản hay gửi tiết kiệm ngân hàng thay vì đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu.

Mặc dù vậy, điểm sáng của thị trường ghi nhận nhận thức của nhà đầu tư đang dần thay đổi và cải thiện. Cùng với đó, nền kinh tế Việt Nam có tốc độ tăng trưởng kinh tế tương đối ổn định; lạm phát được kiểm soát ở mức thấp so với các nước trên thế giới và khu vực. Theo đánh giá của nhiều chuyên gia và tổ chức, thị trường vốn của Việt Nam còn nhiều dư địa phát triển, có tương lai tươi sáng trong giai đoạn tới.

Quá trình nâng hạng thị trường sẽ là động lực thúc đẩy sự phát triển của thị trường vốn Việt Nam

Thị trường vốn Việt Nam được dự báo là sẽ còn tiếp tục trên đà tăng trưởng dựa trên chủ trương và kế hoạch cụ thể đẩy mạnh cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước của Chính phủ, ngành, Bộ Công Thương, Tập đoàn dầu khí, Tập đoàn hóa chất, Tập đoàn cao su Việt Nam. Quá trình có thể mang tính bước ngoặt trong giai đoạn 2024 – 2025 khi thị trường chứng khoán Việt Nam đứng trước cơ hội được lọt vào danh sách nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi. Các nhà đầu tư nước ngoài, nhà đầu tư tổ chức quốc tế có nhiều cơ hội giải ngân, đầu tư vào thị trường vốn, thị trường chứng khoán Việt Nam. Đây là một cơ hội lớn cho các doanh nghiệp niêm yết, tổ chức tài chính nói riêng và thị trường Việt Nam nói chung.