Đáo hạn phái sinh là gì?
Ngày đáo hạn phái sinh là ngày giao dịch cuối cùng của các hợp đồng phái sinh. Vào ngày này, hợp đồng của tháng hiện tại sẽ được tất toán bằng tiền mặt và chuyển sang các tháng tiếp theo để tiếp tục giao dịch.
Tại thị trường Việt Nam, ngày đáo hạn phái sinh diễn ra định kỳ vào ngày Thứ Năm của tuần thứ ba trong tháng đáo hạn. Nếu ngày đáo hạn trùng với ngày nghỉ lễ, ngày giao dịch liền trước đó sẽ được tính là ngày đáo hạn. Thanh toán khi đáo hạn sẽ được thực hiện vào ngày làm việc kế tiếp. Số tiền lãi hoặc lỗ sẽ được ghi nhận vào tài khoản của nhà đầu tư, tương ứng với giá trị lãi/lỗ khi tất toán hợp đồng. Các tháng đáo hạn được quy định lần lượt là tháng hiện tại, tháng kế tiếp và tháng cuối cùng của hai quý gần nhất.
Nhà đầu tư cần nắm vững ngày đáo hạn phái sinh để kịp thời đóng các vị thế, chốt lời hoặc cắt lỗ một cách hiệu quả trong quá trình đầu tư.
Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 là gì?
Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 là một loại hợp đồng phái sinh dựa trên chỉ số VN30 - đại diện cho 30 cổ phiếu có vốn hóa lớn nhất và thanh khoản cao nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Đây là công cụ được sử dụng phổ biến nhất trong thị trường chứng khoán phái sinh tại Việt Nam, giúp nhà đầu tư đầu cơ biến động giá hoặc phòng ngừa rủi ro danh mục đầu tư.
Một số đặc điểm nổi bật của hợp đồng tương lai chỉ số VN30
- Ký hiệu hợp đồng: VN30FYYMM (trong đó YY là năm, MM là tháng đáo hạn).
- Giá trị hợp đồng: Bằng 100.000 đồng nhân với điểm số VN30.
- Bước giá: 0,1 điểm chỉ số VN30, tương ứng với 10.000 đồng.
- Thời gian giao dịch: 8:45 - 14:45 (nghỉ trưa 11:30 - 13:00)
- Giá thanh toán cuối cùng: Giá trị trung bình số học giản đơn của chỉ số trong 30 phút cuối cùng của ngày giao dịch cuối cùng (bao gồm 15 phút khớp lệnh liên tục và 15 phút khớp lệnh định kỳ đóng cửa), sau khi loại trừ 3 giá trị chỉ số cao nhất và 3 giá trị chỉ số thấp nhất của phiên khớp lệnh liên tục.
Ví dụ minh họa về hợp đồng tương lai VN30 năm 2025:
Trong quý 2 năm 2025, thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam có ba phiên giao dịch đáng chú ý:
- Mã VN30F2504 (hợp đồng tương lai chỉ số VN30 tháng 4/2025) có ngày giao dịch đầu tiên là 18/2/2025, ngày đáo hạn là 17/4/2025
- Mã VN30F2505 (hợp đồng tương lai chỉ số VN30 tháng 5/2025) có ngày giao dịch đầu tiên là 18/3/2025, ngày đáo hạn là 15/5/2025
- Mã VN30F2506 (hợp đồng tương lai chỉ số VN30 tháng 6/2025) có ngày giao dịch đầu tiên là 22/10/2024, ngày đáo hạn là 19/6/2025
Đặc điểm biến động thị trường:
Thông thường, trong giai đoạn đầu của hợp đồng, thị trường ít có biến động lớn hoặc số lượng hợp đồng mở không đáng kể. Tuy nhiên, khi càng gần đến ngày đáo hạn, thị trường trở nên sôi động hơn, đặc biệt là trong hai ngày trước khi đáo hạn, do nhà đầu tư thực hiện các vị thế ồ ạt. Vì vậy, việc nắm rõ ngày đáo hạn là rất quan trọng để nhà đầu tư có thể chủ động đóng vị thế, chốt lời hoặc cắt lỗ một cách hợp lý.
Nếu không đóng vị thế trước khi hợp đồng hết hạn, nhà đầu tư sẽ mất quyền nắm giữ vị thế mua và không thể chủ động điều chỉnh giá chốt lời/cắt lỗ theo mong muốn.
Ví dụ minh họa về giao dịch hợp đồng tương lai VN30:
Nhà đầu tư mở vị thế mua 10 hợp đồng tương lai mã VN30F2506 với ngày đáo hạn là 19/6/2025. Để hoàn tất hợp đồng và chuyển sang hợp đồng tương lai khác, nhà đầu tư cần đóng vị thế trước hoặc trong ngày 19/6/2025 để xác định lãi hoặc lỗ. Nếu không thực hiện đóng vị thế, nhà đầu tư vẫn giữ hợp đồng nhưng sẽ mất quyền mua theo vị thế ban đầu.
Để duy trì vị thế mua, nhà đầu tư cần bán hợp đồng hiện tại để đóng vị thế và mua hợp đồng mới thuộc tháng kế tiếp (mở vị thế mua mới). Giá trị thanh toán của mỗi hợp đồng được xác định dựa trên giá đóng cửa (ATC) của chỉ số VN30 vào ngày cuối cùng.
Việc nắm rõ đặc điểm và quy tắc của hợp đồng tương lai chỉ số VN30 là vô cùng quan trọng, giúp nhà đầu tư chủ động quản lý rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận trong các giao dịch phái sinh.
